„Jeśli ja zapomnę o Nich, Ty Boże na Niebie, Zapomnij o mnie!”. Przywołane tutaj słowa Jana Sobolewskiego z III części „Dziadów” Adama Mickiewicza dotyczą strzeżenia pamięci o „narodowej sprawy męczennikach”. 13 kwietnia to symboliczna rocznica zbrodni katyńskiej. Tego dnia w 1943 r. Niemcy podali informację o odkryciu masowych grobów w Katyniu.

W tym miejscu należy przypomnieć, że po sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 r. w niewoli znalazło się około 250 tys. polskich jeńców, w tym ponad 10 tys. oficerów. Szeregowych po relatywnie krótkim czasie zwolniono. Polskich oficerów Sowieci zamknęli w specjalnych obozach NKWD - dwóch „obozach oficerskich” w Starobielsku i Kozielsku oraz obozie w Ostaszkowie, przeznaczonym dla funkcjonariuszy policji, KOP i więziennictwa. Pod koniec lutego 1940 r. we wspomnianych obozach więziono 6 192 policjantów i funkcjonariuszy wyżej wymienionych służb oraz 8 376 oficerów. Wśród uwięzionych znajdowała się duża grupa oficerów rezerwy, powołanych do wojska w chwili wybuchu wojny. Większość z nich reprezentowała polską inteligencję - lekarze, prawnicy, nauczyciele szkolni i akademiccy, inżynierowie, literaci, dziennikarze, działacze polityczni, urzędnicy państwowi i samorządowi, ziemianie. Obok nich w obozach znaleźli się również kapelani katoliccy, prawosławni, protestanccy oraz wyznania mojżeszowego. Na początku 1940 r. sowieckie władze zdecydowały o zamordowaniu polskich jeńców. Decyzja ta zapadła 5 marca 1940 r. na najwyższym szczeblu sowieckich władz. Po trwających miesiąc przygotowaniach, 3 kwietnia 1940 r. rozpoczęto likwidację obozu w Kozielsku, a dwa dni później obozów w Starobielsku i Ostaszkowie. Przez następnych sześć tygodni Polacy wywożeni byli z obozów grupami do miejsc kaźni. Więźniów z Kozielska rozstrzelano w Katyniu, jeńcy ze Starobielska zamordowani zostali w Charkowie i pogrzebani w Patiachatkach, osoby przetrzymywane w Ostaszkowie rozstrzelano w Kalininie (obecnie Twer) a pochowano w Miednoje.

Z okazji 82. rocznicy zbrodni wojennej dokonanej przez Sowietów na polskich oficerach, 7 kwietnia 2022 r. w Auli Komendy Głównej Policji w Warszawie odbyła się konferencja pt. „Operacja polska i zbrodnia katyńska − dwa sowieckie ludobójstwa na Polakach”, która adresowana była przede wszystkim do nauczycieli historii z całej Polski. Naszą szkołę reprezentowała Pani Janina Jezierska, nauczycielka historii.

Sympozjum zorganizowane zostało przy współpracy Ośrodka Rozwoju Edukacji w Warszawie z Biurem Edukacji Historycznej − Muzeum Policji KGP. Partnerem wydarzenia było Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, a honorowy patronat objęło Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Słowo wstępne wygłosił nadinspektor Dariusz Augustyniak, I Zastępca Komendanta Głównego Policji, a ze strony ORE − wicedyrektor Tomasz Pitucha, którzy zwrócili uwagę, że w kontekście ostatnich wydarzeń wojny rosyjsko-ukraińskiej upamiętnianie zbrodni katyńskiej ma szczególne znaczenie.

W pierwszej części konferencji wygłoszone referaty dotyczyły przede wszystkim metodyki nauczania o tematach trudnych, jak tzw. operacja polska NKWD czy zbrodnia katyńska. W kolejnych swoich wystąpieniach prelegenci skupili się na policjantach jako ofiarach zbrodni sowieckich. Jeden z referatów dotyczył również komiksów w kontekście ich użyteczności w czasie zajęć edukacyjnych. Ostatnim elementem spotkania była projekcja dokumentalnego filmu „ROZSTRZELAĆ POLAKÓW − czyli operacja antypolska NKWD 1937-1938”, oparta na monografii Tomasza Sommera o genezie i przebiegu ludobójstwa popełnionego na Polakach w Związku Sowieckim.

Uczestnicy konferencji mieli też możliwość zwiedzenia Muzeum Policji.

Relację z tak ważnej konferencji można podsumować słowami prof. dr. hab. Nikołaja Iwanowa - „Żaden naród nie może się czuć pełnowartościowy bez prawdziwej pamięci historycznej”.

(JJ)